Iedere logistiek manager komt er snel achter. Technisch vaardig zijn in je vak is niet meer genoeg. Ineens moet je kunnen leidinggeven, inspireren, motiveren en veel meer. Zonder deze ‘peopleskills’ kun je alle techniek goed begrijpen, maar luisteren veel mensen gewoon niet naar je. Balen. Maar gelukkig niet het einde van de wereld. 

Effectieve storytelling biedt namelijk een concrete, oefenbare uitweg. Maar hoe weet je of je überhaupt wel verhalen hebt om te vertellen? Wanneer werkt een verhaal goed? En hoe kom je er dan achter wanneer je welk verhaal moet vertellen?

Het komt goed

Goed verhalen vertellen is een kunst. Het is niet eenvoudig. Gelukkig kun je er makkelijk en systematisch beter in worden. Hoe? Dat vertel ik je graag.

Wetenschap achter de magie

Het vertellen van verhalen is dus niet makkelijk, maar er is in de wetenschap genoeg over te vinden. De expert wiens methode ik uitlicht in dit artikel heet David JP Philips. Hij is naast expert op het gebied van publiek spreken ook schrijver en coach, allebei ook met de focus op het helpen van mensen met het spreken voor groepen. Zelf heb ik zijn methode als extreem effectief ervaren tijdens mijn werk in de sales. Ik gebruikte de methode destijds zowel voor het opleiden van nieuwe werknemers als het zelf beter worden als spreker. Wat beide erg goed werkte. De methode luidt als volgt: 

• Eerst leren we kort welke verhaalelementen, welke stemmingen teweegbrengen bij luisteraars.
• Dan gaan we inventariseren welke verhalen je hebt, welke effectief zijn, en voor welke doelen je ze kan inzetten. 
• Daarna bespreek ik kort een manier om een archief aan te leggen al je verhalen en diens effecten. Zodat je niet alles hoeft te onthouden. 
• Afsluitend geef ik nog een tip die verzekert dat je aan het einde van dit artikel een betere storyteller zal zijn dan nu (al ben ik overtuigd dat dat al een stuk sneller zal gebeuren!).

Lachen, huilen, gieren of brullen?

Philips maakt voor zijn methode onderscheid tussen 3 belangrijke verhaalelementen. Spanning, humor en empathie. Ik zal bij ieder element kort een paar tips en/of feitjes vertellen, die helpen het beter te begrijpen en in te zetten. Vervolgens koppelen we steeds ieder element aan de hormonen die in de hersenen van de luisteraars terechtkomen wanneer ze een verhaal horen waarin dit element verwerkt zit. En kijken we naar de verbinding tussen de hormonen in kwestie en de stemmingen die ze teweegbrengen bij de luisteraars. De laatste slag maak ik door wat kleine voorbeelden te geven van situaties waarin deze stemmingen kunnen bijdragen aan het behalen van je doelen als manager/leidinggevende. 

Jemig, wat spannend zeg

Laten we beginnen bij het element spanning. Spanning is het veilige neefje van angst. Er is een onbekend element in een situatie, maar er wordt niet gevreesd voor eigen veiligheid. In verhalen creëer je spanning door informatie achter te houden. De spanning ontstaat dan doordat het publiek informatie te weten wil komen. Een cliffhanger is hier een erg effectief voorbeeld van. 

Het primaire hormoon dat je hersenen aanmaken als je spanning voelt, is dopamine. Waarvan de prachtige effecten zijn:

• Betere focus.
• Meer motivatie.
• Een beter geheugen.

Als je kort wil voelen hoe die dopamine voelt, kijk dan dit filmpje en vergelijk hoe je je ervoor en tijdens voelt. Als het goed is kom je hierdoor snel op het puntje van je stoel te zitten. HORROR DOOR OPENING SOUND EFFECT . #sound#effects

Als verteller kan je door de effecten van dopamine een soort schijnwerper richten op een bepaald deel van je boodschap. Je grijpt de aandacht met je verhaal, bouwt de spanning op en vervolgens verwerk je subtiel je hoofdboodschap in je verhaal. Gegarandeerd dat er meer mensen je hoofdboodschap meekrijgen, opslaan en bereid zijn actie te ondernemen.

Dopamine wordt trouwens in alle vormen van storytelling aangemaakt door de hersenen, je hebt natuurlijk zonder weggelaten informatie nooit een verhaal. Maar door spanning bewust in te zetten verhoog je de aanmaak aanzienlijk.

Komt een paard bij een dokter…

Dan humor. Dit doe je natuurlijk door mensen te laten lachen. Hiervoor als hulp een simpel feitje over humor. Iets kan eigenlijk pas grappig zijn als iets een goedaardige overtreding is (‘benign violation’ in het Engels). 

Iets dat grappig is moet een overtreding zijn van een wet of regel, anders benoem je of doe je namelijk gewoon iets. Over een lamp zeggen dat het een lamp is, is niet grappig. Maar een lamp iets noemen dat niet een lamp is, heeft de potentie om grappig te zijn. Mits het dan ook goedaardig is, want je wilt niet iemand bezeren of pijn doen. 

Of men dan ook daadwerkelijk lacht, heeft nog met dingen als smaak, timing en manier van vertellen te maken. Maar geen zorgen, door je grappen te testen kan je erachter komen welke goed werken en welke niet. Hier kom ik zo nog op terug. 

Lukt het wel nu al je om een succesvolle grap te vertellen? Dan komt er door het lachen endorfine vrij bij je publiek. De effecten van endorfine zijn: 

• Meer creativiteit
• Ontspanning
• Wederom een verhoogde focus. 

Heel handig als je bijvoorbeeld wilt zorgen dat een team in een stressvolle situatie ontspant en focust op het oplossen van een complex probleem. Kijk maar eens hoe je je voelt na de eerste 30 seconde van dit filmpje: Laughing baby

Voelen, voelen, voelen

Dan empathie. Mensen voelen empathie wanneer ze zich herkennen in iemands ervaringen. Wanneer ze met je meeleven. Je zult dus iets moeten vertellen over een ervaring van een ander of jezelf. Een goede tip hierbij is het benoemen van emoties en het beschrijven van stemmingen. Vertel niet alleen wat er gebeurde, maar vertel wat je voelde, zag of hoorde. Kortom, wat je ervaarde.  

Als je dit goed voelen je luisteraar de effecten van oxytocine. Dit hormoon zorgt voor:

• Een verhoogde mate van gulheid
• Een gevoel van verbinding tussen publiek en verteller
• Én een verhoogde mate van vertrouwen van het publiek in de verteller. 

Een goed voorbeeld is het verhaal en het optreden in dit filmpje. Probeer je maar eens voor te stellen dat je in dezelfde kamer zit als de jongen in het filmpje en je dan dit filmpje ziet. Hoe zou je je daarna ten opzichte van hem voelen? Josh Daniel sings Labrinth’s Jealous | Auditions Week 1 | The X Factor UK 2015 The X Factor UK 2015

Duivels en engelen

Als je het voor elkaar krijgt een verhaal te vertellen met zowel spanning als humor, én voelt je publiek met je mee? Dan zorg je voor een mix bij je publiek die Philips de ‘angels-cocktail’ noemt. Zo genoemd door zijn krachtige effect. 

Maar, let op! Er is een valkuil. Naast de ‘angels-cocktail’ bestaat er namelijk ook een ‘devils-cocktail’. Deze nare cocktail bestaat uit de hormonen adrenaline en cortisol, de meest bekende stresshormonen. Deze hormonen produceren je publiek wanneer ze zich niet meer veilig voelen. En de effecten van een te hoge dosis zijn als volgt:

• Intolerantie
• Irritatie
• Lagere mate van creativiteit
• Meer kritiek
• Een slechter geheugen
• Vaker maken van slechtere beslissingen

Als je een goed voorbeeld wil van hoe dit voelt, kijk dan dit filmpje. Disclaimer!: Het is even schrikken!

Scary Car Commercial

Onbedoeld deze stemming teweegbrengen bij je publiek wil je natuurlijk graag voorkomen. Hoe? Dat leg ik je als volgende uit. 

Ping pong ding dong

We zijn er bijna! Je nu wil dus graag nog weten welke verhalen of grappen welke reacties teweegbrengen. Zodat je de goeie gebruiken en de slechte voor je houden. Hoe je dit doet, is gelukkig vrij simpel. 

Je begint namelijk gewoon klein. Je vertelt eerst je verhalen aan vrienden, familie of anderen die je vertrouwt. Terwijl je dit doet, houd je een oogje op de reacties. Lachen ze? Hangen ze aan je lippen? Voelen ze empathie? Dan houd je dit bij. Het makkelijkste is om een lijstje te maken. Dan kan je per verhaal de reacties vastleggen. 

Je doet hierdoor drie dingen tegelijk. Je legt een onderbouwd een getest archief aan, waardoor je niets vergeet en altijd verhalen paraat hebt. Je test, dus je zorgt voor een dubbelcheck van welke verhalen goed werken en welke je beter niet bij ander publiek kan vertellen. Ten slotte oefen je. Herhaaldelijk oefenen bij vertrouwde mensen kan goed helpen met eventuele nervositeit voor groot en onbekend publiek.

Laatste tip

Nog even een laatste korte tip. Leer waar mogelijk je publiek kennen. Smaken verschillen zoals ik eerder al zei. Moet je dus spreken voor mensen die je nog niet kent, probeer dan dingen te weten te komen over wie ze zijn, wat ze komen doen en wat ze belangrijk vinden. Dit zijn allemaal dingen die je kunnen helpen keuzes te maken als spreker.

Als manager is het dus zaak dat je tijd en moeite investeert om je collega’s te leren kennen. Dan zal het spreken makkelijker worden. 

Veel succes met je reis als storyteller! Vond je dit artikel nuttig? Deel het dan vooral met je collega’s!

Bronnen afbeeldingen: https://bit.ly/3QmLCCp https://bit.ly/46XDHkk